کرم‌های ضد آفتاب محصولاتی حاوی عناصر متفاوت هستند که پوست را از دریافت پرتوهای فرابنفش خورشید ( UV ) محافظت می‌کنند. دو نوع UVA و UVB از پرتوهای فرابنفش، به پوست آسیب رسانده و موجب پیری آن می‌شوند. این پرتوها همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند.
UVA و UVB : تفاوت پرتوهای فرابنفش
پرتو فرابنفش ( UV ) ، با طول موجی کوتاه‌تر از نور پرتوهای مرئی خورشید، با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست. این پرتوها در مقادیر زیاد، با آسیب رسانی به DNA سلول‌های پوستی، موجب جهش ژنتیکی و در نتیجه سرطان پوست می‌شوند. ملانوما یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان پوست است که هر ساله جان ۸۰۰۰ امریکایی را می‌گیرد.
نور خورشید شامل ۲نوع از پرتوهای مضر فرابنفش است که عامل اصلی آفتاب‌سوختگی به شمار می‌روند :
پرتو UVA
فرابنفش نوع A یا پرتو UVA آنچنان نافذ است که از شیشه نیز عبور می‌کنند. UVA با نفوذ در عمق پوست، موجب ایجاد چروک، افتادگی پوست، لکه‌ها و علائم پیری می‌شود. پرتو UVA، به دو نوع UVA1 و UVA2 تقسیم می‌شود که طول موج‌های متفاوتی دارند.
پرتو UVB
پرتو UVB عامل قرمزی و سوختگی پوست!
تحقیقات نشان می‌دهند که فرابنفش نوع B یا پرتو UVB بسیار خطرناک‌تر بوده و احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
انواع کرم ضد آفتاب در قدرت حفاظت از پوست در برابر این پرتوها متفاوت‌اند.
انواع کرم ضد آفتاب : SPF چیست؟
عبارت SPF روی تمامی ضد آفتاب‌ها به چشم می‌خورد، اما SPF چیست؟ این لغت، مخفف عبارت Sun Protection Factor به معنی فاکتور حفاظت در برابر آفتاب است. عملکرد SPF در انواع کرم ضد آفتاب از ۲ زاویه قابل توصیف است :
- عملکرد زمانی SPF چیست؟ اگر اینگونه تصور کنیم که پوست ظرف ۲۰ دقیقه در آفتاب قرمز می‌شود، با ضد آفتابی با SPF15، این مدت ۱۵ برابر می‌شود، یعنی چیزی حدود ۵ ساعت.
- عملکرد درصدی SPF چیست؟ SPF15 چیزی حدود ۹۳ درصد از پرتو UVB را فیلتر می‌کند. این عدد در SPF30 حدودا ۹۷ درصد و در SPF50 حدود ۹۸ درصد است. با اینکه تفاوت در این درصد‌ها ناچیز به نظر می‌رسند، اما برای پوست‌های حساس نسبت به آفتاب یا کسانی که سابقه‌ی خانوادگی سرطان پوست دارند، حتی ۱% از این تفاوت‌ها چشمگیر خواهد بود. اما همانگونه که می‌بینید، هیچ ضد آفتابی پوست را ۱۰۰% محافظت نمی‌کند.
- مشکلات SPF چیست؟ کرم‌های ضد آفتاب مشکلاتی نیز دارند، اولا به نظر می‌رسد که برای استفاده‌ی ماکسیمم از قابلیت تمامی ضدآفتاب‌ها، باید آن‌ها را هر ۲ ساعت یک‌بار تجدید کرد. دوم اینکه قرمز شدن، واکنش پوست به پرتو UVB است و علامت خطری است برای میزان پرتو UVA ای که پوست در حال دریافت آن است. زمانی که از ضدآفتاب استفاده می‌کنیم، پوست‌مان قرمز نشده و ممکن است خطر خاموش دریافت پرتو UVB ما را تهدید کند.
آیا میزان قدرت کرم ضد آفتاب با میزان SPF مشخص می‌شود؟
عدد SPF درج شده روی کرم‌های ضد آفتاب در حقیقت میزان قدرت آن‌ها را در برابر پرتو UVB مشخص می‌کند. در حال حاضر هیچ سازمان غذا و دارویی در هیچ کشوری، میزان حفاظت کرم‌های ضدآفتاب را در برابر پرتو UVA رتبه‌بندی نکرده‌است. دانشمندان در حال کار بر روی یک سیستم آزمایش میزان حفاظت در برابر پرتو UVA هستند.
بهترین ضد آفتاب با توجه به عناصر تشکیل دهنده‌‌ی آن کدام است؟
انواع زیادی از ضد آفتاب‌ها در بازار وجود دارند که انتخاب یکی از آن‌ها می‌تواند گیج کننده باشد. ضد آفتاب‌ها در فرم‌های متفاوت روغن، کرم، ژل، لوسیون موم و اسپری وجود دارند. انتخاب فرم ضد آفتاب مساله‌ای کاملا شخصی و سلیقه‌ای است. در حالی که کرم‌ها بیشتر در قسمت صورت استفاده می‌شوند و ژل‌ها برای نواحی مو‌دار پوست مناسب‌اند، لوسیون‌های ضد آفتاب نیز برای بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین فاکتور انتخاب یک ضد آفتاب، قابلیت حفاظت گسترده از پوست در برابر هر دو نوع از پرتوهای فرابنفش UVA و UVB است. نکته‌ی بعدی اهمیت استفاده از ضد آفتاب‌هایی است که دارای SPF30 یا بالاتر هستند.
و در آخر، در حالت ایده‌آل بهتر است که یک ضد آفتاب، در برابر آب مقاوم باشد تا در هنگام شنا یا عرق کردن، پاک نشود.
چه کسانی و در چه زمانی باید از ضد آفتاب استفاده کنند؟
همه‌ی افراد بالای ۶ ماه باید به صورت روزانه از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنند. حتی افرادی که در فضای بسته هستند نیز در معرض پرتوهای خورشید قرار می‌گیرند. اگر زمان زیادی از روز را نزدیک پنجره سپری می‌کنید، باید بدانید که شیشه‌ی پنجره پرتو UVB را فیلتر می‌کند اما از پرتوهای چروک‌زای UVA در امان نخواهید‌بود.
نوزادان زیر ۶ ماه نباید در معرض پرتو خورشید قرار بگیرند چرا که پوست آن‌ها حساسیت بالایی نسبت به آفتاب و عناصر شیمیایی دارد. قرار دادن نوزادان در سایه و پوشاندن لباس‌هایی با پوشش بالا می‌تواند آن‌ها را از مضرات آفتاب محافظت کند.
شیوه‌ی مصرف ضد آفتاب : چه مقدار و چند وقت یک‌بار
برای اینکه از حداکثر SPF یک ضد آفتاب بهره ببرید، باید مقدار ۱ انس ( چیزی حدود ۳ میلی‌لیتر ) را روی صورت خود استفاده کنید. البته این مقدار برای روزها و مصارف عادی است و در موقعیت‌هایی مانند ساحل، گاها تا ۸ برابر افزایش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهد که عموما، افراد چیزی برابر با نصف این مقدار را روی پوست خود استفاده می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که در حقیقت SPF دریافتی ما از محصول، کمتر از حد انتظار است.
ضد آفتاب را نیم ساعت قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب استفاده کنید تا عناصر موجود در آن، فرصت پوشاندن پوست را داشته‌باشند.
تجدید ضد آفتاب دقیقا به اندازه‌ی استفاده‌ی اولیه‌ی آن مهم است. بنابراین استفاده‌ی مجدد به همان میزان، در هر ۲ ساعت یک‌بار توصیه می‌شود.
توصیه‌های آفتابی
- ضد آفتاب‌های حفاظت گسترده‌ی UVA و UVB با حداقل SPF30، شما را از همه‌ی انواع پرتوهای فرابنفش UV محافظت خواهند‌کرد.
- استفاده از لباس‌های پوشیده‌تر در آفتاب، موجب حفاظت بیشتر را از پوستتان خواهد شد.
- از سایه‌ها غافل نشوید! به یاد داشته باشید که پرتوهای خورشید بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ عصر، بسیار قوی‌ترند.
- احتیاط بیشتر در کنار آب، برف و ماسهه را فراموش نکنید. آن‌ها با انعکاس نور خورشید و قرار دادن شما در معرض پرتوهای بیشتر، شما را بیش از همیشه در معرض خطر قرار می‌دهند.
- ویتامین D را فراموش نکنید. تغذیه‌ی مناسب از طریق رژیم غذایی سالم و مکمل‌های غذایی، خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله سرطان پوست را کاهش می‌دهد.
- از برنزه کردن در سالن‌های زیبایی با نور فرابنفش اجتناب کنید. همانگونه که اشاره شد، فرابنفش موجب افزایش ریسک سرطان پوست و افزایش چین و چروک پوست می‌شود.
